Ο ΕΜΠΑΙΓΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΒΡΟ

Η Ελλάδα αντιμετωπίζεται ως επαίτης από την ΕΕ και προφανώς όχι ως ισότιμος εταίρος – κάτι που φάνηκε ξεκάθαρα στην περίπτωση των καταστροφικών πυρκαγιών στον Έβρο και αλλού, καθώς επίσης στις πλημμύρες στη Θεσσαλία. Εν προκειμένω, στην προσπάθεια του ο πρωθυπουργός να απαλύνει την οργή της κοινής γνώμης, για την απίστευτη ανικανότητα και ανεπάρκεια της κυβέρνησης του, οργάνωσε μία θεατρική παράσταση με τη βοήθεια της Γερμανίδας von der Leyen – η οποία είχε κάθε λόγο να τον στηρίξει (άλλωστε επρόκειτο μόνο για μία θεωρητική στήριξη), αφού καμία χώρα δεν ληστεύεται, χωρίς τη συμμετοχή εγχωρίων Εφιαλτών.

.

Ανάλυση

Η Ελλάδα, σε αντίθεση με τη Σλοβενία, είναι εξαρτημένη από την ελεημοσύνη της ΕΕ, αφού το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της κατέχεται από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς (ESM, EFSF, κράτη της ΕΕ/GLF) – ενώ ακόμη και οι τελευταίες εκδόσεις των ομολόγων δανεισμού της έχουν απορροφηθεί στην ουσία από την ΕΚΤ, μέσω των ελληνικών τραπεζών (περί τα 40 δις €). Το αντάλλαγμα βέβαια της ελεημοσύνης είναι τεράστιο και ασφαλώς δυσανάλογο – αφού έναντι, είναι υποχρεωμένη να ξεπουλάει τη δημόσια περιουσία της και να πλειστηριάζει την ιδιωτική.

Αντιμετωπίζεται λοιπόν ως επαίτης από την ΕΕ και προφανώς όχι ως ισότιμος εταίρος – κάτι που φάνηκε ξεκάθαρα στην περίπτωση των καταστροφικών πυρκαγιών στον Έβρο και αλλού, καθώς επίσης στις πλημμύρες στη Θεσσαλία. Εν προκειμένω, στην προσπάθεια του ο πρωθυπουργός να απαλύνει την οργή της κοινής γνώμης για την απίστευτη ανικανότητα και ανεπάρκεια της κυβέρνησης του, οργάνωσε μία θεατρική παράσταση με τη βοήθεια της Γερμανίδας von der Leyen – η οποία είχε κάθε λόγο να τον στηρίξει, (άλλωστε επρόκειτο μόνο για μία θεωρητική στήριξη), αφού καμία χώρα δεν ληστεύεται, χωρίς τη συμμετοχή εγχωρίων Εφιαλτών.

Το αποτέλεσμα αυτής της θεατρικής παράστασης, ήταν η αναφορά βοήθειας 2,2 δις € της ΕΕ προς την Ελλάδα, τόσο για τις πυρκαγιές όμως, όσο και για τις πλημμύρες – όπου η ζημίες της χώρας μας θα υπερβούν αρκετά τα 10 δις €. Μόνο για τις πυρκαγιές έχουν υπολογισθεί στο 1,7 δις €, όταν για ολόκληρη την Ευρώπη στα 4,1 δις € – δηλαδή οι ζημίες μας είναι της τάξης του 41,5%, σε σχέση με τις συνολικές της Ευρώπης (γράφημα). Τα 2,2 δις € πάντως είναι πλασματικά – όπως θα τεκμηριώσουμε στη συνέχεια.

Σε σχέση με τη Σλοβενία τώρα, με μία χώρα κατά πολύ μικρότερη της Ελλάδας (20,273 τ.χλμ. έναντι 131,957 της Ελλάδας, με πληθυσμό μόλις 2,1 εκ. – σχεδόν σαν την Πελοπόννησο των 21,550 τ.χλμ.), είχαμε γράψει τα εξής:

«Μεγάλες περιοχές της Σλοβενίας κατακλύστηκαν από τα νερά, αλλά μόνο τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους – λόγω του ότι ήχησαν έγκαιρα οι σειρήνες που προειδοποιούν τους πολίτες για πλημμύρες (στις Ελλάδα ήχησαν οι καμπάνες των εκκλησιών!), ενώ η Υπηρεσία Περιβάλλοντος της χώρας εξέδωσε την υψηλότερη προειδοποίηση «κόκκινου συναγερμού», λόγω των έντονων βροχοπτώσεων.

Η κυβέρνηση της Σλοβενίας ζήτησε αμέσως βοήθεια πολιτικής προστασίας από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ (η Ελλάδα δεν ζήτησε από κανέναν!)- όπου ανταποκρίθηκαν γρήγορα στέλνοντας μηχανήματα, ελικόπτερα και συνεργεία διάσωσης στις πληγείσες περιοχές. Η Αυστρία, η Κροατία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Σλοβακία ανταποκρίθηκαν επίσης – προσφέροντας εξοπλισμό και προμήθειες στη Σλοβενία.

Το πακέτο υποστήριξης περιλάμβανε σειρά πόρων: Ελικόπτερα, προκατασκευασμένες γέφυρες, δεκάδες εκσκαφείς, καθώς επίσης φορτηγά και φορτωτές – σημειώνοντας πως τα ελικόπτερα και τα σκάφη έπαιξαν ρόλο στην εκκένωση όσων κινδύνευαν. Οι ζημίες από τις πλημμύρες στη Σλοβενία υπολογίζονται στα 4,7 δις € – ενώ η κυβέρνηση της χώρας σχεδιάζει να δαπανήσει έως και 7,7 δις € για την ανοικοδόμηση.

Εξασφάλισε άλλωστε χρηματική στήριξη από την ΕΕ (400 εκ. € από το ταμείο αλληλεγγύης της ΕΕ, 2,7 δις € από το ταμείο «Η επόμενη γενιά ΕΕ» και ανακατεύθυνσηΟ 3,3 δις € από το Ταμείο Συνοχής, σύμφωνα με το CNN Greece). Τέλος, στη Σλοβενία ο τραπεζικός τομέας θα συμβάλει οικονομικά στην προσπάθεια ανοικοδόμησης – αφού η κυβέρνηση της χώρας επέβαλε ειδικό φόρο 0,2 % επί του συνόλου του ενεργητικού των τραπεζών. Το συνολικό ενεργητικό των τραπεζών της Σλοβενίας είναι 51 δις € – οπότε αναμένονται 100 εκ. € ετησίως και 500 εκ. € συνολικά».

Η διαφορά βέβαια της Σλοβενίας με την Ελλάδα είναι τεράστια – αφού δεν χρωστάει απολύτως τίποτα στους οργανισμούς της ΕΕ, δεν είναι επαίτης, δεν έχει υποθηκεύσει τα πάντα για 99 χρόνια όπως η Ελλάδα, καθώς επίσης δεν έχει καμία υποχρέωση να ξεπουλήσει ή/και να πλειστηριάσει τίποτα – ενώ το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ της είναι μόλις στο 69,9%.

Το κατά κεφαλήν εισόδημα των Πολιτών της είναι στα 26.066 $, δηλαδή αρκετά υψηλότερο της Ελλάδας (20.167 $), ενώ έχει διαχρονικά πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της, με εξαίρεση το 2022 (γράφημα). Το κυριότερο όμως που ασφαλώς μέτρησε στη βοήθεια που θα της παρέχει η ΕΕ, είναι η συνδρομή των τραπεζών της – σημειώνοντας ότι, εάν είχε συμφωνηθεί κάτι ανάλογο από τις ελληνικές τράπεζες, το ενεργητικό των οποίων είναι περί τα 315 δις €, θα σήμαινε πάνω από 600 εκ. € ετησίως για την Ελλάδα η πάνω από 3 δις € σε 5 χρόνια.

Εν προκειμένω, όταν τα καθαρά κέρδη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών μας υπολογίζονται στα 3,8 δις € μόνο το 2023, ενώ ήταν στα 3,2 δις € το 2022, τα 600 εκ. € ασφαλώς δεν είναι πολλά. Εν τούτοις, οι τράπεζες που ανακεφαλαιοποιήθηκαν με 44 δις € των φορολογουμένων Ελλήνων, που στηρίχθηκαν με τα 17 δις € του αναβαλλομένου φόρου και με τα 18,7 δις € των προγραμμάτων Ηρακλής, ενώ προικίσθηκαν με το Hive down (ανάλυση), που καταληστεύουν τους Έλληνες με τις προμήθειες τους, καθώς επίσης με την τεράστια διαφορά μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων, εις βάρος τόσο των καταθετών, όσο και των δανειοληπτών, αποφάσισαν να στηρίξουν τη Θεσσαλία μόλις με 50 εκ. € – έχοντας το επί πλέον θράσος να υποσχεθούν στους πληγέντες παράταση 4 μηνών για τις υποχρεώσεις τους, σαν να πρόκειται να ορθοποδήσουν μετά από 4 μήνες.

Δυστυχώς δε με τις ευχές της κυβέρνησης, αφού και σε αυτήν την περίπτωση λειτουργεί ως επαίτης – εύλογα, αφού το κυβερνών κόμμα χρωστάει στις τράπεζες περί τα 420 εκ. € (γράφημα), γεγονός που σημαίνει πως αυτές στην ουσία κυβερνούν, μαζί με τους ελάχιστους Ολιγάρχες που απομυζούν τους πάντες.

Όσον αφορά τις εταιρίες διαχείρισης κόκκινων δανείων, τις γνωστές ως «κοράκια», στις οποίες ασφαλώς συμμετέχουν οι τράπεζες, έδωσαν μόλις δύο μήνες παράταση στους πλειστηριασμούς – υποσχόμενες επί πλέον μη τηλεφωνική ενόχληση των οφειλετών, για αυτούς τους δύο μήνες!

Η «στήριξη» της ΕΕ

Συνεχίζοντας, το γενικότερο σχόλιο μας είναι πως τα 2,2 δις € που αναφέρθηκαν από την κυρία von der Leyen είναι αόριστα και δεν αφορούν νέα κεφάλαια – αλλά ήδη δεσμευμένα για άλλους λόγους που θα ανακατανεμηθούν. Πρόκειται λοιπόν για μία ακόμη ξεκάθαρη δημιουργική ασάφεια – για μία θεατρική παράσταση που οργανώθηκε για τους ιθαγενείς, από τους δυνάστες τους.

Εν προκειμένω, η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε πέντε πηγές χρηματοδότησης προς την Ελλάδα, όπως αναφέρθηκε από τα ΜΜΕ – εξαγγέλλοντας ότι, για τη χώρα μας θα κινητοποιηθούν κεφάλαια συνολικού ύψους έως συνολικά 2,2 δις € ή 2,25 δις € κατά άλλους. Οι πέντε αυτές πηγές που ανέφερε η von der Leyen είναι οι παρακάτω – όπου την κάθε μία ακολουθούν τα σχόλια μας.

(1) Θα χρησιμοποιήσουμε κεφάλαια από την προηγούμενη περίοδο που δεν δαπανήθηκαν από τα Ταμεία Συνοχής (δηλαδή ΕΣΠΑ) – τα οποία διαφορετικά θα χαθούν.

Εδώ δεν υπήρξε καμία αναφορά σε πόσα κεφάλαια δεν δαπανήθηκαν, ούτε σε πόσα ακριβώς θα δοθούν. Η Ελλάδα έχει ήδη υψηλή απορρόφηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ, ενώ το προηγούμενο 2014-2020 έχει σχεδόν εξαντληθεί – με απορρόφηση άνω του 90% στις αρχές του 2023.

Το σύνολο των ΕΣΠΑ 2014-2020 ήταν 26 δις € – οπότε μπορεί να έχει απομείνει το 8% ή περίπου 2 δις €. Εν τούτοις, αυτά τα ποσά θα πρέπει να οφείλονται σε έργα που ήδη κατασκευάζονται και δεν θα μπορούν να ανακατανεμηθούν (τα ΕΣΠΑ βέβαια είναι συγχρηματοδοτούμενα από τους ΕΕ, EBRD και άλλους, Ελλάδα).

Από την άλλη πλευρά, τα ποσά ΕΣΠΑ έχουν δεσμευθεί για συγκεκριμένα έργα. Για να αποδοθούν σε πλημμύρες, θα πρέπει να «απενταχθούν» (για παράδειγμα, αντί για επιδοτήσεις φωτοβολταϊκών, για αναδάσωση) ή να περικοπεί το αντικείμενο σε άλλα (για παράδειγμα, να απενταχθεί η τηλεδιοίκηση στην Λάρισα για να επισκευαστεί η γραμμή) – αλλά αυτά δεν πρέπει να εμφανιστούν ως νέα δαπάνη, αφού τα ποσά δεν είναι σωρευτικά. Επίσης τα ΕΣΠΑ, όπως και το Ταμείο Ανάκαμψης, οδηγούνται τελικά σε μεγάλους ομίλους – με τις γνωστές ιστορίες διαφθοράς Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για χρήματα που έτσι και αλλιώς θα παίρναμε.

(2) Η δεύτερη πηγή αφορά το Ευρωπαϊκό ταμείο υποστήριξης από το οποίο θα κινητοποιηθούν κεφάλαια που και σε αυτή την περίπτωση θα χάνονταν.

Εδώ δεν υπάρχει καμία αναφορά σε πόσα χάθηκαν, ούτε σε πόσα ακριβώς θα δοθούν. Λογικά  εννοεί το  European Social Fund+ (ESF+)  που ουσιαστικά είναι κοινωνικής υποστήριξης ένταξης – ενώ από εδώ δίνουν και σε μετανάστες. Έχει προϋπολογισμό 5,3 δις € για την Ελλάδα την περίοδο 2021-2027 (πηγή) – ενώ πρόκειται επίσης για χρήματα που έτσι ή αλλιώς θα παίρναμε.

(3) Η τρίτη πηγή είναι η κοινή αγροτική πολιτική (ΚΑΠ). ‘Έχουμε αχρησιμοποίητους πόρους από προηγούμενα προγράμματα, αλλά θα εξετάσουμε και τα χρήματα από την επόμενη χρονιά. Τα χρήματα αυτά θα αποκαταστήσουν δάση και αγροτικές υποδομές».

Επίσης καμία αναφορά σε πόσα κεφάλαια έμειναν αχρησιμοποίητα, ούτε πόσα θα αφορούν την ΚΑΠ του 2024 – η απόλυτη δημιουργική ασάφεια.

(4) Θα υπάρξουν πόροι και από το πρόγραμμα Next Generation 2

Καμία αναφορά στο πόσοι ακριβώς πόροι, ούτε από ποιο μέρος του προγράμματος. Το υφιστάμενο NextGenerationEU (δηλαδή το Ταμείο Ανάκαμψης) έχει 110 εκ. € για αντιπλημμυρικά (στον Ιανό δόθηκαν 143 εκ. € στη Θεσσαλία στην ΤΕΡΝΑ) και 224 εκ. € για αναδάσωση – όπου ειδικά αυτά ήταν επιχορήγηση. Δεν φτάνουν όμως ούτε για τα 165.000 στρέμματα των πυρκαγιών του 2007 και 2021.

Τα ποσά του NextGenerationEU EU είναι συνδυασμός επιδότησης και δανείων της ΕΕ, καθώς επίσης μόχλευσης από την αγορά – με τη μόχλευση να μην είναι ποτέ σίγουρη. Δεν διευκρινίζεται εάν, όσον αφορά τη στήριξη, πρόκειται για επιδότηση μαζί με δάνεια.

(5) Η ΕΕ είναι έτοιμη να εξετάσει αίτημα στήριξης από το Ευρωπαϊκό ταμείο αλληλεγγύης (ΤΑΕΕ). Με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να είναι διαθέσιμα έως 400 εκ.€

Εν προκειμένω, προηγείται κατάθεση αιτήματος από την Ελλάδα – ενώ γράφεται «έως 400 εκ. €». Ο ετήσιος  προϋπολογισμός του συγκεκριμένου ταμείου όμως (solidarity Fund), φαίνεται ότι είναι 1,2 δις € σε τιμές 2018 – αλλά δεν είναι μόνο η Ελλάδα που περιμένει. Το ταμείο δε είναι μάλλον άδειο, αφού αναφέρθηκε πως πρέπει όλες οι χώρες να αποφασίσουν να το αυξήσουν, σε συζήτηση που θα διεξαχθεί στις αρχές του 2024 – οπότε η βοήθεια είναι κάτι παραπάνω από θεωρητική.

Εκτός αυτού, έχει ενδιαφέρον πόσα χρήματα έχει λάβει έως τώρα η Ελλάδα από το ΤΑΕΕ, έναντι πόσων ζημιών – όπου αναλυτικά έχουμε τα εξής:

Η στήριξη της Ελλάδας από το ΤΑΕΕ έως σήμερα

Από το 2006 έως σήμερα το ΤΑΕΕ έχει παρέμβει σε 13 περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, μετά από αντίστοιχα αιτήματα της Ελλάδας. Έχει εξασφαλιστεί η καταβολή επιχορηγήσεων συνολικού 151,6  εκατ. ευρώ περίπου, συνεισφέροντας σημαντικά τόσο στην οικονομική στήριξη άμεσων παρεμβάσεων έκτακτης ανάγκης, όσο και στην αντίστοιχη ελάφρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Πιο συγκεκριμένα παρακάτω παρουσιάζονται οι περιπτώσεις όπου το ΤΑΕΕ έχει παρέμβει για την αποκατάσταση ζημιών σε περιοχές της Ελλάδας (πηγή):

• Μάρτιος 2006: Πλημμύρες Ν. Έβρου, κόστος άμεσης ζημιάς: €372 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €9,3 εκ.
• Αύγουστος 2007: Δασικές πυρκαγιές, κόστος άμεσης ζημιάς: €2.118 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €89,8 εκ.
• Ιανουάριος 2014: Σεισμός Κεφαλονιάς, κόστος άμεσης ζημιάς: €147 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €3,7 εκ
• Φεβρουάριος 2015: Πλημμύρες στον Ν. Έβρου και Κεντρικής Ελλάδας, κόστος άμεσης ζημιάς: €395,9 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €9,9 εκ.
• Νοέμβριος 2015: Σεισμός Λευκάδας, κόστος άμεσης ζημιάς: €66,1 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €1,6 εκ.
• Ιούνιος 2017: Σεισμός Λέσβου, κόστος άμεσης ζημιάς: €54,4 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €1,4 εκ.
• Ιούλιος 2017: Σεισμός Κω, κόστος άμεσης ζημιάς: €101 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €2,5 εκ.
• Φεβρουάριος 2019: Πλημμύρες Περιφέρειας Κρήτης, κόστος άμεσης ζημιάς: €182 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €4,5 εκ.
• Μάρτιος 2020: Πανδημία COVID-19, κόστος άμεσης ζημιάς: €623,9 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €8,5 εκ.
• Αύγουστος 2020: Πλημμύρες Ν. Εύβοιας, κόστος άμεσης ζημιάς: €132 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €3,3 εκ
• Σεπτέμβριος 2020: Μεσογειακός κυκλώνας Ιανός, κόστος άμεσης ζημιάς: €863,5 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €21,6 εκ
• ​Οκτώβριος 2020: Σεισμός Σάμου, κόστος άμεσης ζημιάς: €101,3 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €2,5 εκ.
• ​​​Σεπτέμβριος 2021: Σεισμός Κρήτης, κόστος άμεσης ζημιάς: €143,4 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €1,4 εκ.

ΣΥΝΟΛΟ άμεσων ζημιών: 4.676,6 εκ. €

ΣΥΝΟΛΟ επιχορήγησης ΤΑΕΕ: 151,6 εκ. €

Δηλαδή για ζημίες 4,6766 δις € δόθηκαν μόλις 151,6 εκ. €

​Επιπλέον, το ΤΑΕΕ έχει επιχορηγήσει την χώρα με 8,5 εκ. ευρώ – στο πλαίσιο αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, η πρόεδρος της Κομισιόν έκλεισε την ομιλία της λέγοντας τα εξής: «Όλα αυτά τα ταμεία θα μπορέσουν να αποκαταστήσουν τα δάση και τις αγροτικές υποδομές που θα πρέπει να αποκατασταθούν. Όλα αυτά θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να έχουν έως και 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ».

Εύλογα λοιπόν συμπεραίνει κανείς πως πρόκειται για τις πυρκαγιές και για τις πλημμύρες – όταν η Σλοβενία, την οποία επισκέφθηκε η πρόεδρος και δεν πήγε ως επαίτης ο πρωθυπουργός της, θα λάβει πολύ περισσότερα και μόνο για τις πλημμύρες, ενώ είναι μία κατά πολύ μικρότερη χώρα.

Σημείωση

ΕΣΠΑ 2021-2027:  26,2 δις € συνολικά, από τα οποία τα 20,9 δις € αφορούν στην Ενωσιακή Στήριξη και ποσό 5,3 δις € αφορά στην Εθνική Συνεισφορά.

ΚΑΠ 2021-2027: 19,4 δις €