Φέρες: Η μικρή πόλη με την σπουδαία ιστορία

6373

Οι Φέρες, ή αλλιώς Βήρα, αποτελούν την μικρή κωμόπολη του Έβρου και βρίσκονται 28 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Αλεξανδρούπολης, ενώ απέχουν μόλις έξι χιλιόμετρα από τον ποταμό Έβρο. Η γραφική αυτήν πόλη, κτισμένη στις πλαγιές ενός χαμηλού λόφου και αποτελούμενη από 5.457 κατοίκους, φαίνεται πως εδραιώθηκε στα θεμέλια μίας τεράστιας ιστορίας, έχοντας έντονη παρουσία όχι μόνο κατά την Βυζαντινή περίοδο, αλλά και την Τουρκοκρατία, ενώ διαθέτει και σπουδαίο θρησκευτικό υπόβαθρο.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η ιστορία, που κατέχει το όνομα της πόλης. Στην αρχαία Ελλάδα οι άνθρωποι είχαν αποδώσει στην περιοχή το όνομα Βηρός, που σημαίνει νερά, βάλτος.

Έπειτα, περί τα 1150, ο Σεβαστοκράτορας του Βυζαντίου, Ισαάκιος Κομνηνός, στην ηλικία των 50 ετών θέλησε να δημιουργήσει ένα έργο που θα φανέρωνε την αγάπη του στο Θεό. Επέλεξε τον συγκεκριμένο τόπο εξαιτίας του υψώματος, που ήταν στραμμένο προς την Βασιλεύουσα. Έτσι ακολουθώντας τα πρότυπα της Αγίας Σοφίας, προχώρησε στην κατασκευή ενός μεγαλοπρεπή ναού, τον οποίο ονόμασε “Ιερόν της Θεομήτορος”. Στην συνέχεια έχτισε ένα μοναστηριακό συγκρότημα, γνωστό ως Μονή της Βήρας. Ωστόσο, το 1372, όταν οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την περιοχή, την μετονομάζουν σε Φέρα ή Φέρες, καθώς αδυνατούσαν να προφέρουν το Β (Βήρα). Αντιλαμβανόμαστε έτσι, ότι η βαθιά θρησκευτική πίστη συνέβαλε σημαντικά στην απόδοση του ονόματος στον τόπο.

Θεοτόκος η Κοσμοσώτειρα

Η Παναγία η Κοσμοσώτειρα, θεμελιωμένη το 1152 μ.Χ., φαίνεται να αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα δείγματα της κωνσταντινουπολίτικης τέχνης στην Ελλάδα. Το μοναστήρι λειτούργησε μέχρι τα μέσα του 14ου αιώνα, καθώς περί τα 1355 οι χωρικοί εγκαταστάθηκαν μόνιμα στον οχυρωμένο περίβολο, αναγκάζοντας τους μοναχούς να φύγουν. Έπειτα ακολούθησε η κατάληψη του τόπου από τους Οθωμανούς, οι οποίοι μετέτρεψαν τον Καθολικό ναό σε Τζαμί, καταστρέφοντας έτσι κάποιες μοναδικές τοιχογραφίες που διέφεραν από τις υπόλοιπες της βυζαντινής αγιογραφίας.

Χτισμένη από τον Ισαάκιο Κομνηνό, όπως προαναφέρθηκε, φιλοξενεί την απεικόνιση του Βυζαντινού αετού της οικογένειας των Κομνηνών. Η παράδοση θέλει τον ιδρυτή της μονής να έχει ενταφιασθεί στο εσωτερικό της, ενώ όπως επισημαίνει η Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ, η ύπαρξη του ανάγλυφου κεραμικού του μονοκέφαλου αετού, που αποτελεί σύμβολο της αυτοκρατορίας και των αυτοκρατόρων μέχρι το 1261, δηλώνει ότι όντως έχει ταφεί πρόσωπο της βασιλικής οικογένειας των Κομνηνών.

Κάθε δεκαπενταύγουστο πραγματοποιείται μέγας εσπερινός, συνιστώντας το παγκόσμιο προσκύνημα των απανταχού Θρακών. Από τον ναό επίσης ξεκινά η λιτανεία της ιερής εικόνας.

Ιστορικό υπόβαθρο

Η περιοχή, σύμφωνα με ευρήματα, κατοικείται από την παλαιολιθική εποχή, ενώ η πρώτη αναφορά στον τόπο έγινε από τον Ηρόδοτο. Ο τελευταίος επεσήμανε την άφιξη του Ξέρξη στον αρχαίο χώρο του Δορίσκου -το τείχος του οποίου βρίσκεται 4 χιλιόμετρα ΝΔ των Φερών- και την μέτρηση του στρατού. Η περιοχή στην συνέχεια έλαβε μέρος στην Αθηναϊκή συμμαχία, ενώ αργότερα ανήκε στο θρακικό βασίλειο των Οδρυσών για να επανέλθει τέλος στην δικαιοδοσία διαφόρων Θρακικών ηγεμόνων. Το 46 μ.Χ. η περιοχή βρισκόταν υπό την κατοχή των Ρωμαίων, των οποίων ο αυτοκράτορας Τραϊανός έχτισε στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. την Τραϊανούπολη λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα. Για τους επόμενους 12 αιώνες η Τραϊανούπολη αποτέλεσε το θρησκευτικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής.

Το 1151, η περιοχή τράβηξε το ενδιαφέρον του βυζαντινού πρίγκιπα Κομνηνού, ο οποίος έχτισε το μοναστήρι. Ωστόσο, το 1204, ο τόπος καταλαμβάνεται από τους Φράγκους της Δ’ Σταυροφορίας και το μοναστήρι παραχωρείται ως φέουδο στον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουΐνο. Έπειτα ο αυτοκράτορας της Νίκαιας Ιωάννης ΙΙΙ Βατάτζης επέστρεψε την μονή στα χέρια των Ελλήνων. Στην συνέχεια, οι κάτοικοι της πόλης εναντιώνονται απέναντι στον Ιωάννη Καντακουζηνό, όταν εκείνος αναλαμβάνει την αυτοκρατορία και πολιορκεί την πόλη. Ο ίδιος το 1355 ονοματίζει την μονή της Βήρας “φρούριον τι καρτερώτατων παρά τον Έβρον” ωστόσο η μονή υπέστη πολλές καταστροφές, όχι μόνο από τους Βουλγάρους το 1323, αλλά και από τους Οθωμανούς το 1331. Αναλυτικότερα, η περιοχή θα βρεθεί υπό την κατοχή των Οθωμανών και συγκεκριμένα του γιου του Σουλτάνου Ορχάν, Σουλεϊμάν, ο οποίος θα μετατρέψει τον ναό σε τζαμί.

Οι κακουχίες που υπέστη ο τόπος δεν έλειψαν και κατά την βουλγαρική περίοδο το 1913 με 1919. Έγιναν προσπάθειες με βίαιους τρόπους, ώστε να εκβουλγαρίσουν τον πληθυσμό, ενώ έπειτα από την συνθήκη του Βουκουρεστίου, που η Δυτική Θράκη δόθηκε στους Βούλγαρους, πολλοί κάτοικοι κατέφυγαν στην Αίνο και την Καβάλα.

Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, η περιοχή τίθεται υπό διασυμμαχική διοίκηση, όπου οι Γάλλοι είχαν την κυριαρχία στις αποφάσεις. Ωστόσο με τον ελληνικό στρατό να καταφθάνει στις Φέρες στις 16 Μαΐου του 1920, ο τόπος απελευθερώνεται.

Τον Αύγουστο του 1944, έπειτα από το τέλος της γερμανικής κατοχής, οι Φέρες αποτελούν την πρώτη περιοχή της Δυτικής Θράκης, που απελευθερώθηκε από τους Γερμανούς.


Πηγές:

maxmag.gr

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82_%CE%88%CE%B2%CF%81%CE%BF%CF%85 

http://polsylvira.gr/%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%83-%CE%BC%CE%B1%CF%83-3/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1/1-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%86%CE%B5%CF%81%CF%89%CE%BD 

http://evroschamber.gr/pages/details/57/panagia-kosmosoteira-stis-feres