Του Γιώργου Λεκάκη
Μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου ο Λυσίμαχος, που διορίσθηκε σατράπης της Θράκης, αντιμετώπισε τους Οδρύσες Έλληνες της Θράκης, οι οποίοι ήταν υπό τον Σεύθη Γ΄.Τον τάφο του βασιλιά των αρχαίων Θρακών Σεύθη Γ΄ έφερε στο φως η αρχαιολογική ανασκαφή που πραγματοποιείται στα περίχωρα της πόλης Σίπκα, στην «Κοιλάδα των Θρακών βασιλέων», στην νυν Κεντρική Βουλγαρία, τον Φεβρουάριο του 2005. Ο βασιλιάς Σεύθης ζούσε στην κτισμένη από τον ίδιο πόλη, την Σευθέπολη, και τάφηκε στον ναό στις αρχές του 3ου π.Χ. αι. Ήταν, λοιπόν, η πρώτη φορά στην θρακική αρχαιολογία που ταυτίστηκε τάφος ιστορικά γνωστού ηγεμόνα. Ο τάφος ήταν ασύλητος και έτσι οι αρχαιολόγοι βρέθηκαν μπροστά σε εντυπωσιακά αντικείμενα: χρυσό στεφάνι με φύλλα βελανιδιάς, ξίφος, θώρακα και περικεφαλαία, ιπποσκευή, αγγεία κ.ά. Μεταξύ των ευρημάτων από χρυσό, ασήμι, αλάβαστρο, πηλό και δέρμα, συγκαταλέγεται και μία ασημένια κούπα, που έφερε το όνομα του νεκρού βασιλιά. Έγραφε «… σκεύος Σεύθη βάρους…», στα αρχαία ελληνικά φυσικά…
Με ύψος περίπου 20 μ. και διάμετρο 90 μ., ο ταφικός τύμβος στα Golyamata Kosmatka συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα θρακικά ταφικά μνημεία. Βρίσκεται νότια της σύγχρονης Shipka στην κοιλάδα Tundzha, την οποία οι σύγχρονοι αρχαιολόγοι έχουν ονομάσει «Κοιλάδα των Θρακών Βασιλέων». Πολλοί ευγενείς των Οδρυσών, που πρέπει να διέμεναν στην κοντινή Σευθόπολη, θάφτηκαν εδώ.
Το μνημείο στα Golyamata Kosmatka ανεγέρθηκε πιθανώς το πρώτο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. Είχε έναν διάδρομο, ένα κυκλικό δωμάτιο (θόλος) και έναν μικρό θάλαμο με ένα κρεβάτι. Οι τοίχοι αυτών των τριών δωματίων ήταν κατασκευασμένοι από ογκόλιθους γρανίτη. Αυτή η κατασκευή ίσως χρησίμευε ως ιερόν και χρησιμοποιήθηκε για ορφικές τελετές.
Προς τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., ανακαινίσθηκε πλήρως. Προστέθηκε μια νέα πρόσοψη και ο μικρός θάλαμος μετετράπη σε τάφο, ο οποίος έκλεισε με μια διπλή μαρμάρινη πόρτα, διακοσμημένη με πορτραίτα της Γοργούς και του θεού Ήλιου.
Ανακαλύφθηκε το 2004. Απέδωσε μερικά θαυμάσια ευρήματα:
Στον ταφικό θάλαμο υπήρχε μια πλήρης πανοπλία, αποτελούμενη από χάλκινη χαλκιδικού τύπου περικεφαλαία, υπολείμματα δερμάτινου θώρακα, χάλκινα λουλούδια, και καμμιά δεκαριά αιχμές λόγχης.
Αλλού στο ίδιο δωμάτιο οι ανασκαφείς βρήκαν δύο σιδερένιες στλεγγίδες, κύπελλα κρασιού από χρυσό και ασήμι, ένα ψαλίδι, ένα ασημένιο αγγείο, δύο αλαβάστρινες κανάτες, ένα κουτί κοσμημάτων, τρεις αμφορείς από την Θάσο και δύο χάλκινα αγγεία για σπονδές. Στο νεκροκρέβατο, στον νεκρικό θάλαμο βρέθηκε χρυσό στεφάνι βελανιδιάς. Παντού υπήρχαν χρυσές κλωστές, που μπορεί να ανήκαν σε χαλί ή όχι. Στον διάδρομο οι αρχαιολόγοι βρήκαν τα λείψανα ενός αλόγου.
Οι επιγραφές «ΣΕΥΘΟΥ» στο κράνος και μερικά από τα ασήμια υποδηλώνουν ότι ο τάφος χρησιμοποιήθηκε για τον βασιλιά της Οδρυσίας, Σεύθη Γ’ (περ. 331 – περ. 300 π.Χ.). Αυτό επιβεβαιώνεται και από νομίσματα αυτού του ηγέτη και του σύγχρονού του, Κασσάνδρου. Μια άλλη ένδειξη ήταν μια υπέροχη μπρούτζινη ανάγλυφη εικόνα, προσεκτικά τοποθετημένη περίπου 7 μ. μπροστά από την πρόσοψη, ενός γενειοφόρου άνδρα που ομοιάζει με τον άνδρα στα νομίσματα του Σεύθη Γ / Seuthes III.
Το ξίφος του Θρακιώτη βασιλιά Σεύθη Γ ́
Σπουδαίο εύρημα είναι και το σπαθί του ηγεμόνος. Έχει μήκος 61 εκατ. Η λαβή του έχει σχήμα κεφαλής γρυπών και η λεπίδα είναι πολυστρωματική και κατασκευασμένη από σίδερο. Το σπαθί διαθέτει και ειδικό θηκάρι με διακόσμηση που μιμείται λέπια από το σώμα του μυθικού γρύπα – υβριδικό μυθικό πλάσμα, που συνδυάζει λιοντάρι και αετό.
Το όπλο ανακαλύφθηκε κατά την διάρκεια ανασκαφών στον τύμβο «Golyama Kosmatka» (στην «Κοιλάδα των Θρακών Ηγεμόνων», στο Καζανλάκ, στην έκταση που κατέχει νυν η Βουλγαρία, στον 42ο παράλληλο [42°41′59.634″N 25°20′0.32″E] στις 4 – 5 Οκτωβρίου 2004, όταν ο αρχαιολόγος Γκεόργκι Κίτοφ έκανε μία από τις μεγάλες ανακαλύψεις του: Τον τάφο του Θρακιώτη βασιλιά Σεύθη Γ ́!
Το σπαθί βρισκόταν στον τρίτο θάλαμο, επάνω σε ένα κομμάτι, σπασμένο από την μαρμάρινη πόρτα, και κάτω από ένα χρυσό στεφάνι – εκεί ακριβώς που θα έπρεπε να βρίσκεται το κεφάλι του ηγεμόνα. Η τελετουργική τοποθέτηση δείχνει την μεγάλη σημασία που απέδιδαν οι Θρακιώτες σε αυτό το όπλο.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκη «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (υπό έκδ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 6.4.2014.