Το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης απόρριψης κενών πλαστικών φιαλών φυτοπροστατευτικών προϊόντων απευθείας στο περιβάλλον δεν είναι πρωτοφανές. Οι συσκευασίες φυτοπροστατευτικών προϊόντων απορρίπτονται συνήθως, μετά το άδειασμά τους, στα σημεία υδροληψίας όπου χρησιμοποιήθηκαν. Δυστυχώς η πρακτική που εξακολουθεί να εφαρμόζεται ακόμα και σήμερα είναι πως όταν συγκεντρωθούν πολλές τέτοιες συσκευασίες που “ενοχλούν οπτικά”, τότε συνήθως καίγονται ή θάβονται.
Η καύση των κενών πλαστικών φιαλών που περιείχαν φυτοπροστατευτικά προϊόντα απελευθερώνει τοξικές ουσίες όπως, φουράνια, αρωματικούς υδρογονάνθρακες, διοξίνες και αιωρούμενα σωματίδια (από τα υπολείμματα φαρμάκων και από τα υλικά συσκευασίας). Επιπλέον τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα αποτελώντας ουσιαστικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Οι κενές συσκευασίες φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιέχουν δραστικές ουσίες θεωρούνται επικίνδυνα απόβλητα. (ν.2939/2001/ ΦΕΚ Α΄179). Όμως, εφόσον απαλλαγούν από αυτές τις ουσίες σε όρια κάτω του 0,1%, τότε λογίζονται ως μη επικίνδυνα απόβλητα. Όσο παραμένουν επικίνδυνα απόβλητα θα πρέπει να γίνει και η ανάλογη διαχείρισή τους, να σταλούν δηλαδή σε ειδικές εγκαταστάσεις εκτός Ελλάδας, γεγονός που καθιστά τη διαδικασία (συλλογή- αποστολή στο εξωτερικό) άκρως δαπανηρή λύση. Διαφορετικά η βασική διαχείριση τους θα πρέπει να γίνεται στην πηγή, με τριπλό ξέπλυμα των δοχείων μετά τη χρήση, σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων.
Παρά τις όποιες προσπάθειες που έχουν γίνει για την ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή των αγροτών στα προγράμματα ορθολογικής διαχείρισης και αξιοποίησης αυτών των συσκευασιών το αποτέλεσμα είναι μάλλον απογοητευτικό. Επίσης όσες φορές καλούνται οι υπηρεσίες των δήμων να συλλέξουν αυτές τις συσκευασίες αδυνατούν καθώς είναι αναρμόδιες για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων.
Το 2013 εφαρμόστηκε πιλοτικά πρόγραμμα που είχε ως στόχο την προώθηση των φιαλών αυτών στην ανακύκλωση μέσα από ειδικό ρεύμα διαχείρισης. Η εφαρμογή του έγινε σε συνεργασία με ενδιαφερόμενους Δήμους ανά την Ελλάδα, την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), τα τοπικά γεωπονικά καταστήματα και τις αρμόδιες ΔΑΟΚ. Την επίβλεψη του προγράμματος ανέλαβε ειδική ομάδα εργασίας από εκπροσώπους του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (EOAN), του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Υπ.Α.Α.Τ.), της Ελληνικής Εταιρίας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) και του Εθνικού Συνδέσμου Φυτοπροστασίας (Ε.ΣΥ.Φ.) προκειμένου να αξιολογηθούν τα μέχρι σήμερα δεδομένα και να προταθούν βελτιώσεις, ώστε να αποκτήσει πανελλαδική εμβέλεια και συμμετοχή.
Στο πρόγραμμα ανταποκρίθηκαν 20 Δήμοι, 5 συνεταιρισμοί & Ομάδες παραγωγών και 2 ιδιώτες.
Δήμοι: Κιλελέρ, Αγιά, Ελασσόνα, Λάρισα, Τέμπη, Τύρναβος, Φάρσαλα, Βέροια, Νάουσα, Ηράκλεια Σερρών, Πέλλα, Νιγρίτα, Μουζάκι, Παλαμάς, Φαρκαδόνα, Πρέβεζα, Ιωάννινα, Ζίτσα, Μέγαρα, Επίδαυρος.
Συνεταιρισμοί – Ομάδες Παραγωγών: ΑΣ ΘΕΣΤΟ (Ν.Λάρισας), ΣΕΚΕ ΑΕ (Ξάνθη, Κομοτηνή, Σέρρες), ΑΣ Ζαγοράς (Ζαγορά), 7Grapes (Κιάτο), η ΑγροΑνάπτυξη (Ελάτεια).
Ιδιώτες: ΑΒΕΚ Νομικός (Δομοκός, Φάρσαλα) και η PUMMARO (Γαστούνη).
Η συμμετοχή των αγροτών στο ανωτέρω πρόγραμμα ως φαίνεται υπήρξε περιορισμένη, με τα στοιχεία που προκύπτουν από τις αυτοψίες των υπηρεσιών καθαριότητας να επιβεβαιώνουν την επικίνδυνη αύξηση του φαινομένου της ανεξέλεγκτης απόρριψής τους.
Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις που η συγκέντρωση των κενών φιαλών γίνεται οργανωμένα σε συγκεκριμένα σημεία εξυπηρέτησης, όπως σε αγροτικούς συνεταιρισμούς και σε καταστήματα αγροτικών εφοδίων αυτή γίνεται μόνο εφόσον ακολουθούνται συγκεκριμένες οδηγίες διαχείρισης, σύμφωνα με όσα αναφέρονται αναλυτικά στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων του νόμου 4036/2012.
Επειδή στο Εθνικό Σχέδιο για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων όπου γίνεται αναφορά στη Διαχείριση των κενών συσκευασιών γεωργικών φαρμάκων δεν προκύπτει υποχρέωση παρά εφαρμογή σε εθελοντική βάση
Και δεδομένου ότι αρκετοί δήμοι έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την έναρξη νέου προγράμματος ορθολογικής διαχείρισης και αξιοποίησης αυτών των συσκευασιών, καθώς η ανεξέλεγκτη απόρριψη τους στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας συνεχίζεται με πολύ σοβαρές επιπτώσεις τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για την ανθρώπινη υγεία
Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:
- Πώς αξιολογείται το πιλοτικό πρόγραμμα;
- Έχει δημιουργηθεί ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής της λιανικής πώλησης βάση του οποίου να μπορεί να υπολογιστεί ο όγκος των διατιθέμενων συσκευασιών γεωργικών φαρμάκων;
- Έχει εξεταστεί η εκ νέου κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις όπου να καθίσταται υποχρεωτική η συμμετοχή των εταιρειών που εισάγουν και εμπορεύονται τις συσκευασίες φυτοφαρμάκων;
- Είναι στις προθέσεις σας η δημιουργία κάποιου νέου προγράμματος διαχείρισης κενών πλαστικών φιαλών φυτοπροστατευτικών προϊόντων που θα δίνει τη δυνατότητα στους Δήμους που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό να ενταχθούν;
Την ερώτηση συνυπογράφουν και οι Βουλευτές Έβρου του ΣΥΡΙΖΑ, Ρίζος Δημήτρης , Γκαρά Νατάσα και Καϊσας Γιώργος.
