ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
Η 12η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού, που εδρεύει στην Αλεξανδρούπολη, εορτάζει τα 110 χρόνια της δυναμικής της παρουσίας.
Την 23η Δεκεμβρίου 1913, οργανώθηκε ως Μεραρχία στην Κοζάνη.
Τον Φεβρουάριο του 1920, στην Θεσσαλονίκη, δημιουργήθηκε Μεραρχία, που της δόθηκε η επωνυμία Ξάνθης, με στρατολογία Θρακών και συμμετείχε στην κατάληψη της Θράκης, με διοικητή τον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Μαζαράκη τον Μάϊο του 1920 και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Μικρά Ασία.
Αρχές του 1921, μετονομάστηκε σε 12η Μεραρχία, την διοίκησή της ανέλαβε ο πρίγκιπας ΑΝΔΡΕΑΣ και εγκαταστάθηκε στην Σμύρνη από 29 Μαϊου 1921 έως 6 Ιουνίου 1921.
Συμμετείχε στην προέλαση προς Άγκυρα.
Μετά την αντικατάσταση του πρίγκηπα ΑΝΔΡΕΑ από τον συνταγματάρχη Περικλή ΚΑΛΛΙΔΟΠΟΥΛΟ και την πτώση του Μικρασιατικού μετώπου, απομεινάρια της, από 155 αξιωματικούς, 2.240 άνδρες, 1.010 ζώα, 18 οπλοπολυβόλα και πολυβόλα, την 31η Αυγούστου 1922 μέσω Τσεσμέ αποβιβάστηκε στην Χίο.
Τον Οκτώβριο του 1922, συγχωνεύτηκε με την Ανεξάρτητη Μεραρχία και σχηματίστηκε νέα 12η Μεραρχία, ως τμήμα της Στρατιάς Εβρου, στις Φέρες.
Είχε ενεργή συμμετοχή σε όλες τις πολεμικές προσπάθειες του 1940 και συνεχίζει μέχρι σήμερα, ως σύγχρονος δυναμικός σχηματισμός, να προσφέρει πλείστες όσες υπηρεσίες, εμπεδώνοντας το αίσθημα ασφαλείας σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Εδώ, σήμερα θα σας δώσω μία ιστορική καταγραφή των τότε γεγονότων, όπως καταγράφηκαν από αυτόπτη μαχητή που αναδείχτηκε ως πολεμικός ανταποκριτής.
** Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ 12ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
Ο ηρωϊσμός των διαφόρων Μεραρχιών και Συνταγμάτων δεν συγκρίνονται. Όλες οι μονάδες έδειχναν απαράμιλλη άμιλλα και καμμιά δεν ήταν κατώτερη της άλλης.
Ιδιαίτερα όμως πρέπει να εξαρθεί η δράση της 12ης Μεραρχίας, υπό τον πρίγκιπα ΑΝΔΡΕΑ, λόγω των αποστάσεων που διήνυσε και λόγω της ειδικής αποστολής που είχε.
Αυτή, στελεχώθηκε τελευταία στην Θράκη, από τα, 14ο, 41ο και 46ο συντάγματα πεζικού, όπου κατατάγηκαν, σχεδόν όλοι οι Θράκες και μόνο τα στελέχη ήταν από παλιά συντάγματα.
Αυτή, αναχώρησε από τη Θράκη αρχές Ιουνίου, σχεδόν εσπευσμένα, αποβιβάστηκε στην Σμύρνη και τέθηκε υπό τις διαταγές του πρίγκιπα Ανδρέα, μετακινηθείσα αμέσως στο μέτωπο, όπου πήρε θέση, μεταξύ Ουσάκ και Τσιβρίλ.
Διοικητές των συνταγμάτων ήταν του 14ου ο Γ. ΖΗΡΑΣ, του 41ου ο Ι. ΒΛΑΧΟΣ και του 46ου ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΣ.
Ανώτεροι και κατώτεροι διοικητές, είχαν αμφιβολίες για την μαχητικότητα των ανδρών, γιατί όπως έλεγαν, οι περισσότεροι άνδρες ήταν Θράκες, που ούτε εμπειροπόλεμοι ήταν, ούτε είχαν εκπαιδευτεί όσο έπρεπε… και όμως παρουσίασαν αληθινές εκπλήξεις
* Η ημέρα της γενικής επίθεσης, βρήκε ολόκληρη την Μεραρχία, προ του χωριού Αχάτ Κιοϊ, μετά από συντονισμένες πορείες, μέρα και νύχτα, μέσα από δάση δρυών και βελανιδιών του Αχάτ Ντάγ.
* Το πρωΊ της 28ης Ιουνιίου1921, η Μεραρχία με τρείς φάλαγγες, κινήθηκε προς Ακάρ ντάγ, όπου είχε πληροφορίες, ότι υπήρχαν προωθημένες θέσεις του εχθρού.
Δεξιά βάδιζε η 4η Μεραρχία και αριστερά η 2η.
Οι άνδρες ακούραστοι, πτερωτοί, ανέβηκαν τις συνεχείς κορυφές του Ακάρ νταγ και οι εμπροσθοφυλακές μας με λίγους πυροβολισμούς, απώθησαν τα εχθρικά φυλάκια και την 17.00 ώρα, η Μεραρχία βρίσκεται στις ανατολικές κορυφές του βουνού, αφού πέρασε την υψηλότερη κορυφή, 1980 μ.
* Την 29η Ιουνίου 1921, η Μεραρχία αναπαύτηκε, περιμένοντας την 4η Μεραρχία να ανέβει στο ύψος.
* Την 30 Ιουνίου 1921, συνεχίστηκε η προέλαση προς το Αφιόν Καραχισάρ, μέσω του Μπάλ Μαχμούτ και ο εχθρός υποχωρούσε συνέχεια, με μικρή αντίσταση από τις οπισθοφυλακές του.
Προς τα υψώματα Μικτακήμ νταγ και κοντά στο χωριό Σινίρ κιοϊ, η φάλαγγα του 14ου συντάγματος, αντιμετώπισε κάποια σοβαρή αντίσταση, βληθείσα από πυρά πεζικού και πυροβολικού.
– Με επίθεση του 3ου τάγματος, που ενισχύθηκε αργότερα από το 1ο, υπό την άμεση διοίκηση του διοικητού του συντάγματος, συνταγματάρχη ΖΗΡΑ και μετά από αγώνα λίγων ωρών, ο εχθρός υποχώρησε και άφησε επί του πεδίου της μάχης, αρκετούς νεκρούς και τραυματίες.
Οι φάλαγγες της Μεραρχίας, με προέλαση όλη την ημέρα, πέρασαν τα στενά, προ του Αφιόν Καραχισάς και την 21.00 ώρα, έστησαν προφυλακές προ της πόλης.
* Τα ξημερώματα της 1ης Ιουλίουν1921 τμήματα του 14ου συντάγματος, υπό τον συνταγματάρχη ΖΗΡΑ προχώρησαν και το κατέλαβαν, που την νύχτα ο εχθρός το εγκατέλειψε.
Η μισή πόλη είχε εκκενωθεί από τους κατοίκους και ο εχθρός υποχωρώντας εγκατέλειψε πολλές αποθήκες με διάφορα υλικά.
Μετά την κατάληψη του Αφιόν Καραχισάρ, η 12η Μεραρχία, στράφηκε προς β., για την επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού της, δηλ. την υπερφαλάγγιση των εχθρικών δυνάμεων στην Κιουτάχεια και τον εξαναγκασμό τους σε εσπευσμένη υποχώρηση ή την αιχμαλωσία.
Η αποστολή της όσο σπουδαία ήταν, αλλά ήταν και τόσο δύσκολη και κοπιώδης. Εκτός των μεγάλων αποστάσεων που διήνυσε σε βουνά και στίς διαβάσεις, που πέρασε, αναγκαζόταν να διεξαγάγει σχεδόν καθημερινό αγώνα.
Οι δυνάμεις που υποχωρούσαν από το Αφιόν Καραχισάρ και η προέκταση των αμυντικών οχυρώσεων της Κιουτάχειας, που είχαν αρκετή προέκταση προς ανατολάς, προέβαλαν απεγνωσμένη αντίσταση στην κυκλωτική κίνηση.
Η 12η Μεραρχία, βαδίζοντας συνέχεια, πολλές φορές 15 ώρες κάθε ημέρα και διαρκώς μαχόμενη, πέρασε τα βουνά Αγκίν τεπέ 1.230 μ. Καρά νταγ 1.580 μ., Σαρίτζε νταγ και Τουρκμέν νταγ.
Μέχρι εκεί συνήψε σπουδαίες μάχες, στο Ακ ιν και στο Ουτς Σεράϊ.
Την 4η Ιουλίου 1921, ενώ η φάλαγγα της Μεραρχίας κατέβαινε από τις δασώδεις πλαγιές του Τουρκμέν νταγ, έφθασαν προς την έξοδο του δάσους, κοντά στα χωριό Μπας ευρίν την 20.00 ώρα, τα εχθρικά τμήματα που υποχωρούσαν σε πυκνές φάλαγγες, από την Κιουτάχεια.
* Τον 2ο τάγμα του 41ου συντάγματος, που ήταν εμπροσθοφυλακή της όλης φάλαγγας, επιτέθηκε κατά των εχθρών, που αν και αιφνιδιάστηκαν, προέβαλαν πεισματική αντίσταση και μέχρι τα μεσάνυχτα, ενεργούσαν αντεπιθέσεις.
Η ορμή όμως των αξιωματικών και στρατιωτών του 2ου τάγματος και τα πυρά της 2ης πυροβολαρχίας, έκαμψαν την αντίσταση, έσπειραν τον πανικό στους Τούρκους και τους ανάγκασαν σε άτακτη υποχώρηση.
Η νύχτα δυστυχώς, ευνόησε την φυγή τους και σώθηκαν από την αιχμαλωσία, εγκατέλειψαν όμως, 22 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων, πολλά πολυβόλα και άπειρο υλικό πολέμου και κυρίως βλήματα βαρέως πυροβολικού, μερικούς αιχμαλώτους και αρκετούς νεκρούς.
* Την επομένη 5 Ιουλίου 1921, η Μεραρχία βάδισε προς την σιδηροδρομική γραμμή, κοντά στο χωριό Κάργκλιν, ώστε καταλαμβάνοντας την, να εμποδίσει την υποχώρηση των τελευταίων τρένων και να προλάβει την καταστροφή, γεφυρών και σηράγγων, που ήταν εκεί κοντά.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία εχθρικά τμήματα υποχώρησαν από το απόγευμα της προηγουμένης και κατέστρεψαν τα σπουδαία εκείνα έργα κατά την υποχώρηση προς την Κιουτάχεια.
Την επομένη 6 Ιουλίου 1921, η 10η Μεραρχία ,κατέλαβε το Εσκή Σεχίρ και η 12η Μεραρχία στράφηκε προς ανατολάς και μαζί με την 1η και 2η Μεραρχία και μιας ταξιαρχίας πεζικού, στράφηκε στην καταδίωξη του εχθρού που υποχωρούσε.
Την 8η Ιουλίου 1921 συμμετείχε στην μεγάλη μάχη ανατολικά του Εσκή Σεχίρ.
– Η πτώση της Κιουτάχειας, προήλθε βέβαια από την κατά μέτωπο και εκ πλαγίων, γενναίων επιθέσεων των διαφόρων Μεραρχιών, όμως συνέβαλε αποφασιστικά σ’ αυτό και η μεγάλη κυκλωτική κίνηση της 12ης Μεραρχίας, συνεπεία της οποίας ο εχθρός αναγκάστηκε σε άτακτη υποχώρηση, για να αποφύγει την αιχμαλωσία.
Ο Κεμάλ, που υποχώρησε από την Κιουτάχεια και έχασε την πρωτοβουλία των κινήσεων, είχε εκπονήσει σχέδιο να παρασύρει τον στρατό μας σε εκ των προτέρων πεδίο μάχης που επέλεξε, υπό δυσμενείς συνθήκες, αλλά ευνοϊκό γι’ αυτόν…
Σε μικρή απόσταση από το Εσκή Σεχίρ, στα υψώματα από το Ντουζ νταγ, μέχρι Σεϊντί Γαζί, μήκους 80 χιλ., είχε οχυρώσεις με τριπλές σειρές χαρακωμάτων, με φωλιές πολυβόλων και πυροβόλων, όπου συγκέντρωσε 70 χιλ. σχεδόν όλη την δύναμη του.
Απέναντι από το Α. Σώμα μας της 1ης, 2ης και 12ης Μεραρχίας, παρέταξε την 4η, 7η, 8η, 11η, 23η, 61η μεραρχίες, την 3η και 15η Μεραρχία Καυκάσου και τμήματα των 24ης, 41ης και 15ης μεραρχίας από Ακ Μπουνάρ Ντέρμποτ και Αλμπανός, δηλ. γραμμή μόλις 20 χιλ. Εδώ ήταν και το κέντρο της παράταξης, που έδωσε διαταγή να διασπαστεί με κάθε θυσία η ελληνική παράταξη.
Την Πέμπτη 8 Ιουλίου1921 και ώρα 13.00, δόθηκε η διαταγή επίθεσης και η σύγκρουση υπήρξε φοβερή.
Η 12η Μεραρχία βρέθηκε στο κέντρο της γραμμής προ του Αλμπανός και απέναντι από τα ισχυρά υψώματα 983.
Στον αγώνα έλαβαν μέρος αμέσως το 2ο τάγμα του 41ου συντάγματος, ως εμπροσθοφυλακή, υπό τον ταγματάρχη ΓΕΩΡΓΙΤΣΟΠΟΥΛΟ.
Η ταχύτητα της ανάπτυξης των λόχων και της πυροβολαρχίας και η πρωτοβουλία των λοχαγών , υπήρξε εξαιρετική.
Στην λύσσα των τούρκων, στα πυκνά θεριστικά πυρά τους, στις οβίδες του πυροβολικού, αντιτάχθηκε η ορμή των αξιωματικών και οπλιτών του τάγματος.
Ο διοικητής της 2ης πυροβολαρχίας, λοχαγός ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΣ, πέφτει δίπλα στο πολυβόλο του, ο υπολοχαγός ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ, πολεμώντας όρθιος, πέφτει επίσης νεκρός.
Τραυματίζεται ο λοχαγός του 6ου λόχου ΚΑΤΣΙΝΑΣ, τραυματίζονται άλλοι αξιωματικοί, επίσης πέφτουν και οπλίτες νεκροί ή τραυματίες, ενώ οι επιζώντες ορμητικοί καταλαμβάνουν τα πρώτα εχθρικά χαρακώματα, απωθώντας τους “λυσσωδώς ανθισταμένους τούρκους, στις πίσω υψηλότερες θέσεις, όπου πλέον αντιτάσσουν άπελπι και μέχρις εσχάτων αγώνα”.
Τα πυροβόλα της 2ης πυροβολαρχίας, που ενισχύουν τα πυρά των λόχων, θερίζουν τους τούρκους, που όμως όχι μόνον δεν κάμπτονται, αλλά πραγματοποιούν νέες αντεπιθέσεις.
Στον αγώνα πήραν μέρος και το 3ο τάγμα του 41ου συντάγματος, υπό τον ταγματάρχη ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ και τρεις λόχους του 46ου συντάγματος, ο 1ος λόχος με τον λοχαγό ΠΡΩΪΜΟ, ο 6ος με τον λοχαγό ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ και ο 10ος με λοχαγό τον ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ.
Το απόγευμα, ο αγώνας έφθασε στο ανώτατο επίπεδο.
Η Μεραρχία διέταξε την κατάληψη των υψωμάτων, πριν από την νύχτα, καίτοι όμως η διαταγή δεν έφθασε προς όλους, τα μαχόμενα τμήματα, αυτοβούλως την 19.00 ώρα, ενήργησαν επίθεση ως λαίλαπα κατά του υψώματος 983 και των γύρω.
Η ορμή των γενναίων μας ήταν υπέροχα μεγαλειώδης.
Ο ταγματάρχης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, οι λοχαγοί ΚΑΛΛΙΟΝΤΖΗΣ, ΛΕΜΠΕΣΗΣ, ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΟΥ , ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ, ΛΑΓΟΣ, οι αξιωματικοί. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝ., ΒΑΡΔΑΚΗΣ, ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΠΟΛΥΖΩΝΟΣ, ΚΑΣΤΑΔΙΑΝΟΣ, ΤΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΔΕΡΜΗΤΖΑΚΗΣ, ΔΑΜΟΥΛΑΣ, ΒΑΣΙΛΑΣ, ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ, ΣΑΡΑΤΣΗΣ, ΗΛΙΑΚΗΣ, ΤΡΙΧΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΩΛΙΟΥΘΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΨΑΡΟΜΙΛΙΓΓΑΚΗΣ, ο επιτελής λοχαγός του 2ου τάγματος ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ.
Επικεφαλής των τμημάτων, ανεβαίνουν ακάθεκτοι και ορμητικοί τα υψώματα.
Τραυματίζονται, ο λοχαγός ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ και οι αξιωματικοί ΣΤΑΥΡΟΥ και ΣΑΡΑΤΣΗΣ.
Ο εχθρός, μπροστά στον αφάνταστο ηρωϊσμό και την πρωτοφανή ορμή, κάμπτεται και υποχωρεί και το 983 ύψωμα, καταλαμβάνεται με την λόγχη.
Η ταξιαρχία ιππικού επενέβη έγκαιρα και καταδίωξε τον εχθρό που υποχωρούσε, σπάθισε 300 και συνέλαβε 1000.
Δυστυχώς, η νύχτα σταμάτησε την συντονισμένη καταδίωξη και την πλήρη καταστροφή και αιχμαλωσία του εχθρού.
Το ίδιο άγριος και πεισματώδης αγώνας διεξήχθη και στα υπόλοιπα μέτωπα της παράταξης.
Η 12η Μεραρχία, με το 2ο τάγμα του 41ου συντάγματος, κατέλαβε, 1 ορειβατικό πυροβόλο, 5 πολυβόλα ΜΑΞΙΜ, διάφορα υλικά και 60 αιχμάλωτοι.
** Ο ΗΡΩΪΣΜΟΣ ΤΩΝ ΘΡΑΚΩΝ ΟΠΛΙΤΩΝ
Η συμβολή της 12ης Μεραρχίας, υπό την διοίκηση του πρίγκιπα Ανδρέα, στην επίτευξη τόσο λαμπρού αποτελέσματος των επιχειρήσεων, υπήρξε εξαιρετική και σπουδαία, όπως προκύπτει από την σύντομη περιγραφή της δράσης της
Δεν θα εξάρουμε προσωπικούς ηρωϊσμούς αξιωματικών, γιατί όλοι αγωνίστηκαν να φανούν ανώτεροι, όμως ιδιαίτερα πρέπει να εξαρθεί η διαγωγή και ο ηρωϊσμός των στρατιωτών.
Η ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΗΤΑΝ ΘΡΑΚΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΕΜΠΕΙΡΟΠΟΛΕΜΟΙ, ΟΥΤΕ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.
Οι ηγήτορες τους έλεγαν ότι δεν είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη σ’ αυτούς, όμως ΟΙ ΘΡΑΚΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΔΙΕΞΕΥΣΑΝ ΚΑΘΕ ΦΟΒΟ ΚΑΙ ΔΙΕΛΥΣΑΝ ΚΑΘΕ ΠΛΑΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ.
Ανδρες μέχρι χθες, χειριζόταν μόνο το άροτρο ή την ζυγαριά του εμπόρου, παιδιά αμούστακα, μόλις που τελείωσαν το σχολείο ή μόλις εγκατέλειψαν το πατρικό σπίτι, έδειξαν απίστευτο ηρωϊσμό και πρωτοφανές θάρρος.
Οι Θράκες πολεμιστές, δεν εμφανίστηκαν κατώτεροι των Κρητών, Πελοποννησίων, Στερεοελλαδιτών και Νησιωτών συναδέλφων τους, που αραιά ως βαθμοφόροι βρισκόταν στα συντάγματα της 12ης Μεραρχίας.
Η Θράκη μπορεί να είναι υπερήφανη για τα τέκνα της.
ΤΟ ΘΡΑΚΙΚΟ ΑΙΜΑ ΕΡΡΕΥΣΕ ΑΦΘΟΝΟ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΚΑΛΟΥΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΔΕΝ ΚΑΜΝΟΥΝ ΜΟΝΟ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ , ΑΛΛΑ Η ΦΛΟΓΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ, ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΙΔΑΝΙΚΑ ΚΑΙ Η ΒΑΘΕΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ.***
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΓΟΥΜΙΤΖΑΚΗΣ.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
* Το παρόν κείμενο είναι μία αποτύπωση των τότε γεγονότων στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 30ης Ιουλίουν1921,από τον μαχητή έφεδρο υπολοχαγό Λαγουμιτζάκη Κωνσταντίνο, που ήταν παρών σε όλες τις μάχες και τις πορείες των δυνάμεων της 12ης Μεραρχίας στην Μικρά Ασία και την επιστροφή της. Υπηρέτησε το 1919 1920 στην Θράκη ως επιθεωρητής σχολείων.
Γεννήθηκε στην Κρήτη το 1889 και πέθανε το 1943.
Στην Μικρά Ασία τραυματίστηκε και τον Δεκέμβριο του 1921 παρασημοφορήθηκε με το Χρυσό Αριστείο Ανδρείας.
Η παρουσία του στην Θράκη ήταν ευεργετική για πολλά χρόνια.
** Το παρόν είναι ένα μικρό μνημόσυνο σε όλους εκείνους τους άνδρες της 12ης Μεραρχίας, που αγωνίστηκαν στα πεδία των μαχών μα απαράμιλλη γενναιότητα και έγραψαν σελίδες δόξας… άσχετα από το τελικό αποτέλεσμα και τις πολιτικές αβελτηρίες και διεθνείς σκοπιμότητες και συγκυρίες
ΕΝΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ, ΠΟΥ ΜΟΛΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΘΗΚΑΝ, ΕΤΡΕΞΑΝ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ.
ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΙΜΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ ΤΗΣ 12ης Μεραρχίας, από τότε… μέχρι σήμερα …110 χρόνια.
