Αλεξανδρούπολη: Η ακριτική πόλη της Ελλάδας

27 Αυγούστου 2018

2570

Ο ένας από τους τρεις νομούς τους οποίους περιλαμβάνει το γεωγραφικό διαμέρισμα της Θράκης, είναι ο νομός Έβρου. Πρωτεύουσά του είναι η Αλεξανδρούπολη, μια πόλη περίπου 60.000 κατοίκων. Εξαιτίας της προνομιακής της θέσης, η οποία αποτελεί σταυροδρόμι δύο ηπείρων, δύο χωρών αλλά κυρίως δύο εντελώς διαφορετικών πολιτισμών που συνυπάρχουν πολλά χρόνια εκεί, αλλά και του μεγάλου λιμανιού, το οποίο δεσπόζει στην περιοχή, η Αλεξανδρούπολη αποτελεί έναν τόπο, στον οποίο πολλοί καταφεύγουν για εργασία ή και για αναψυχή. Θεωρείται μια σχετικά καινούρια πόλη, καθώς πριν από περίπου δύο αιώνες χαρακτηριζόταν ως ένα μικρό ψαροχώρι, το οποίο όμως σταδιακά αναπτύχθηκε καταλήγοντας στη σημερινή του μορφή. Η ονομασία της Αλεξανδρούπολης δόθηκε προς τιμήν του Αλεξάνδρου Α’, βασιλιά των Ελλήνων, το 1920. Κατά τη δημιουργία της όμως από τους Μαρωνίτες, είχε ονομαστεί Σάλη ενώ αργότερα οι Τούρκοι την ονόμασαν Δεδέαγατς, που σημαίνει δέντρο του παππού και πήρε τη συγκεκριμένη ονομασία μετά από μία τοπική παράδοση ενός δερβίση.

Η Ιστορία της Αλεξανδρούπολης

Ο τόπος στον οποίον σήμερα είναι χτισμένη η Αλεξανδρούπολη, φαίνεται να πρωτοκατοικείται κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής εποχής. Δραστηριότητα σημειώνεται και πάλι κατά την Πρώιμη εποχή του Σιδήρου, οπότε και εμφανίζονται τα πρώτα θρακικά φύλα.

Κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου, η Αλεξανδρούπολη γνωρίζει σημαντική άνθιση, καθώς βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στην περιοχή τοποθετούνται ισχυρές στρατιωτικές εγκαταστάσεις , οι οποίες την φυλάσσουν αυστηρά καθώς αποτελεί το πέρασμα για την Πόλη. Μετά την περίοδο αυτή και έως τον 19^ο αιώνα, η περιοχή εγκαταλείπεται και ερημώνεται, ρημάζεται και κανένα γεγονός δεν έχει σωθεί από τα σκοτεινά αυτά χρόνια. Στις αρχές όμως του 19^ου αιώνα, εγκαθίστανται στην περιοχή Μαρωνίτες και Μακρινοί, οι οποίοι δημιουργούν ένα μικρό ψαροχώρι. Λίγα μόλις χρόνια μετά, το 1871 αποφασίζεται η δημιουργία σιδηροδρομικής γραμμής, η οποία θα διασχίζει το μικρό ψαροχώρι, ενώνοντας το με την Κωνσταντινούπολη. Έτσι λοιπόν, γίνεται φανερό πόσο μεγάλη ώθηση έδωσε το γεγονός αυτό στην ανάπτυξη της περιοχής, η οποία πλέον μετατράπηκε σε σημαντικό σταθμό.

Ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος

Σημαντικός σταθμός στην ιστορία της Αλεξανδρούπολης είναι ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος το 1877-1878. Κατά την περίοδο αυτή, Ρώσοι εγκαθίστανται στην περιοχή και συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανοικοδόμηση της. Νέο ρυμοτομικό σχέδιο το οποίο υπηρετούσε τις προδιαγραφές μεγάλων χωρών, με πλατείς δρόμους χωρίς την ύπαρξη αδιεξόδων, σχεδιάστηκε και παρά το γεγονός ότι η Αλεξανδρούπολη επέστρεψε στην τουρκική κατοχή, η συμβολή των Ρώσων στην γενικότερη ανάπτυξη, ήταν μεγάλη. Μάλιστα στην μητρόπολη της πόλης έχει στηθεί μνημείο αφιερωμένο στους πεσόντες Ρώσους στρατιώτες.

Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Ενώ η Αλεξανδρούπολη βρισκόταν υπό βουλγαρική κατοχή μετά τους βαλκανικούς πολέμους, κατά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου περνάει μετά από ποικίλες διαδικασίες στα χέρια των Ελλήνων, καθώς η Βουλγαρία ηττήθηκε από τις Συμμαχικές δυνάμεις και παραιτήθηκε από οποιοδήποτε δικαίωμα διέθετε επάνω στο Δεδέαγατς, τη σημερινή δηλαδή Αλεξανδρούπολη. Η συνθήκη των Σεβρών, η οποία συνάφθηκε μεταξύ Οθωμανικής αυτοκρατορίας και Συμμαχικών δυνάμεων, μεταξύ άλλων παραχωρούσε ολόκληρη την περιοχή της Θράκης στην Ελλάδα.

Μικρασιατική Καταστροφή

Κατά τα ταραγμένα χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής, η Αλεξανδρούπολη διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην φιλοξενία των διωγμένων προσφύγων. Η συνθήκη της Λωζάννης, η οποία υπεγράφη λίγα χρόνια αργότερα, επικύρωνε την κυριαρχία της Ελλάδας στην Δυτική Θράκη, όμως υποχρέωνε το ελληνικό κράτος να παραχωρήσει την Ανατολική Θράκη στον τουρκικό έλεγχο. Η κατάσταση αυτή οδήγησε στην υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών το 1923, οπότε πρόσφυγες από την Βόρεια και Ανατολική Θράκη αλλά και την Μικρά Ασία, εγκαθίστανται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας καθώς και στην Αλεξανδρούπολη.

Η άφιξη των προσφύγων συνέβαλε στην οικονομική και πολιτισμική ακμή της περιοχής καθώς οι άνθρωποι αυτοί έφθαναν στην Ελλάδα με τη διάθεση να ξαναχτίσουν όσα έχασαν, βοηθώντας ταυτόχρονα τους γηγενείς να επουλώσουν τις πληγές των πολέμων στους οποίους συμμετείχαν. Παρ’ όλες τις σφοδρές επιπτώσεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και του Εμφυλίου, η Αλεξανδρούπολη κατόρθωσε να ορθοποδήσει και να εξελιχθεί σε μεγάλο εμπορικό και οικονομικό κέντρο έως σήμερα.

Η Αλεξανδρούπολη σήμερα

Πλέον η Αλεξανδρούπολη αποτελεί μια κοιτίδα εκπαίδευσης και πολιτισμού. Στην πόλη αυτή λειτουργούν τέσσερα τμήματα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης καθώς και οκτώ μουσεία διαφορετικής θεματικής. Οι παραλίες της Αλεξανδρούπολης, σε συνδυασμό με τα αξιοθέατα της όπως είναι ο Φάρος, τα νεοκλασικά κτίρια και η Μητρόπολη του Αγίου Νικολάου, πολιούχου της πόλης, συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός τόπου, τον οποίο πολλοί θέλουν να επισκεφθούν. Στις 14 Μαΐου γιορτάζεται η απελευθέρωση της περιοχής, με εκδηλώσεις όπως παρελάσεις, οι οποίες είναι αφιερωμένες στους πεσόντες του πολέμου.