Ο διαβήτης αποτελεί ένα από τα αναδυόμενα προβλήματα της δημόσιας υγείας, αφού όπως δείχνουν τα στοιχεία σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2000 έπασχαν από διαβήτη 151 εκατομμύρια άτομα, ενώ σήμερα ο αριθμός τους ξεπερνά τα 280 εκατομμύρια.
Στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα υπάρχοντα στοιχεία, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πάσχουν από διαβήτη, αριθμός που αντιστοιχεί στο 12% του γενικού πληθυσμού.
Τι είναι ο διαβήτης;
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία χρόνια νόσος που αναπτύσσεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ποσότητα ινσουλίνης ή το σώμα δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την παραγόμενη ινσουλίνη.
Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και βοηθάει τα κύτταρα του σώματός μας να προσλάβουν την γλυκόζη από το αίμα, για να καλύψουν τις ανάγκες του οργανισμού σε ενέργεια. Χωρίς την ινσουλίνη αυξάνεται η ποσότητα του σακχάρου στο αίμα, με συνέπεια την εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως είναι τα καρδιαγγεικά, οι νευροπάθειες, οφθαλμοπάθεια και οι νεφροπάθεια.
Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι διαβήτη:
-ο διαβήτης τύπου 1, που ονομάζεται και νεανικός διαβήτης, διαγιγνώσκεται τις περισσότερες φορές σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες και χαρακτηρίζεται από την καταστροφή των κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη.
Έτσι, τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 παράγουν πολύ λίγη ή καθόλου ινσουλίνη και γι΄αυτό πρέπει να λαμβάνουν ινσουλίνη εξωγενώς. Ο διαβήτης τύπου 1 αποτελεί το 10-15% όλων των τύπων διαβήτη. Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 1 δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης, όμως έχει μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωσή του.
-ο διαβήτης τύπου 2, στον οποίο η ινσουλίνη που παράγεται από το πάγκρεας, είτε δεν είναι σε επαρκή ποσότητα, είτε δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Η ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2, συνδέεται με την αντίσταση του οργανισμού στη δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την αύξηση του σακχάρου στο αίμα.
Τα άτομα διαβήτη τύπου 2 μπορούν να αντιμετωπίσουν την πάθησή τους, με άσκηση και σωστή διατροφή. Εν τούτοις, σε πολλές περιπτώσεις χρειάζονται από του στόματος λαμβανόμενα φάρμακα και συχνά απαιτείται η λήψη ινσουλίνης. Ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικους και είναι η συνηθέστερη μορφή διαβήτη, κατέχοντας ποσοστό 85-90% όλων των τύπων διαβήτη. Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 2 η πρόληψη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο .
Ομάδες υψηλού κινδύνου
Στις ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν όσοι:
– είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
– έχουν γενετική προδιάθεση και επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό
– είναι άνω των 45 ετών
– πάσχουν από υπέρταση
– δεν ασκούνται συστηματικά
– είναι καπνιστές
Τί μπορούμε να κάνουμε για να ελαττώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2;
Όπως έχουν δείξει πρόσφατες επιστημονικές μελέτες σε άτομα, που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη, βασική προϋπόθεση για την ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2, είναι η υιοθέτηση τριών απλών, αλλά πολύ βασικών, καθημερινών συνηθειών:
1. η υγιεινή διατροφή,
2. η καθιέρωση καθημερινής άσκησης, ήπιας μορφής, π.χ. 30 λεπτά γρήγορου βαδίσματος, κάθε μέρα
3. η μείωση του σωματικού βάρους κατά 5% -10%.
Επίσης όσοι ανήκουν σε κάποια από τις ομάδες ψηλού κινδύνου χρειάζεται να κάνουν μέτρηση σακχάρου αίματος ανά 3ετία και ανά 2ετία.
Σωστή Διατροφή: ο Μεγάλος Σύμμαχος μας κατά του Διαβήτη
Έχει μεγάλη σημασία η διατροφή μας να περιλαμβάνει τροφές, που μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του Διαβήτη, όπως είναι:
Τα δημητριακά ολικής αλέσεως: Οι μελέτες έχουν δείξει ότι 2 μερίδες δημητριακών ολικής αλέσεως μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη σε ποσοστό 21%.
Τα όσπρια: γιατί αποδομούνται αργά και έτσι μειώνουν τα επίπεδα της ινσουλίνης ως και 51%,
Τα ροφήματα, όπως το τσάι και ο καφές: αν και οι έρευνες δείχνουν ότι αυτά τα ροφήματα έχουν θετική επίδραση όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες, καλό είναι να μην ξεπερνούμε τα δύο με τρία φλιτζάνια ημερησίως, για να αποφύγουμε τις ανεπιθύμητες ενέργειες της καφεΐνης.
Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ: Χρειάζεται προσοχή, καθώς η υπερβολική κατανάλωση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, ενώ η συνετή κατανάλωση – ένα με δύο ποτήρια την ημέρα- ελαττώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου έως και 50%.
Ποιές τροφές πρέπει να αποφεύγουμε:
– τους ραφιναρισμένους υδατανθράκες, όπως η ζάχαρη, το λευκό αλεύρι, τα σακχαρούχα ποτά
– το κόκκινο κρέας
– το επεξεργασμένο κρέας, αλλαντικά,
– τα τρανς λιπαρά οξέα, τα οποία περιέχοται σε πολλές επεξεργασμένες τροφές
Προσοχή στα παιδιά!
Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ο διαβήτης τύπου 2, ο λεγόμενος και διαβήτης των ενηλίκων, έχει αρχίσει να εμφανίζεται σε παιδιά, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το 10% των περιπτώσεων διαβήτη σε παιδιά, αφορά τον διαβήτη τύπου 2.
Ένοχος για αυτήν την αύξηση είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με την έλλειψη της φυσικής δραστηριότητας, το πρόχειρο φαγητό, τα γεύματα γεμάτα λιπαρά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα .
Έχει μεγάλη σημασία οι γονείς να ελέγχουν τακτικά το βάρος των παιδιών, γιατί ακόμη και αν ένα παχύσαρκο παιδί δεν εμφανίσει διαβήτη στην παιδική ηλικία τότε θα εμφανίσει ως έφηβος ή νεαρός ενήλικος.
