Κάρολος ΧΙΙ: ΕΝΑΣ ΣΟΥΗΔΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ …«ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΣ» ΣΤΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ!!!
Όταν πέθανε ο πατέρας του Κάρολος ΙΑ’, ο δεκαπενταετής Κάρολος ανέβηκε στο θρόνο (1697).
Η Σουηδία που κληρονόμησε ήταν η μεγαλύτερη δύναμη της ΒΑ Ευρώπης, διαθέτοντας ένα υπερσύγχρονο (για τα δεδομένα της εποχής) στράτευμα, χάρη στο οποίο είχε προσαρτήσει ολόκληρη τη Φινλανδία και διάφορα γερμανικά, δανικά και ρωσικά εδάφη.
Το 1699 η Σαξονία, το βασίλειο Δανίας-Νορβηγίας, η Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία και το Βασίλειο της Ρωσίας υπέγραψαν τη Συνθήκη του Πρεομπραζένσκογιε, με την οποία δεσμεύονταν ότι θα αναλάμβαναν κοινή δράση για να εκδιώξουν τους σουηδούς από τα εδάφη τους.
Οι στρατιωτικές ενέργειες ξεκίνησαν στις αρχές του1700, διήρκεσαν 21 έτη και έμειναν στην ιστορία ως Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος.
Ο πόλεμος εξελίχθηκε σε σύγκρουση δύο νεαρών βασιλέων: του 18χρονου Καρόλου και του 28χρονου Πέτρου της Ρωσίας. Τα πρώτα χρόνια ο Κάρολος έδειξε πως ήταν ικανός στρατιωτικός ηγέτης, αλλά στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι υστερούσε σε συνολική στρατηγική ικανότητα και διπλωματία. Κατά την προσπάθειά του να συμμαχήσει με τους Οθωμανούς εναντίον της Ρωσίας, ο Κάρολος συνελήφθη από τους Γενίτσαρους και φυλακίστηκε στο βυζαντινό Κάστρο του Διδυμοτείχου το1713.
Ο χώρος, που σήμερα-κατά την προφορική παράδοση των κατοίκων- φέρεται σαν «φυλακή του Καρόλου» στο Διδυμότειχο, είναι μια ιδιότυπη ανήλιαγη και κάθυγρη σπηλιά, σκαμμένη από ανθρώπινο χέρι στον πορώδη βράχο, προς την κορυφή του Κάστρου από την νοτιοδυτική πλευρά. Οι διαστάσεις του είναι περίπου 2Χ2 μέτρα και το ύψος του 1,5 μ.
Στη μνήμη των γερόντων, ο σκοτεινός αυτός χώρος, ήταν γνωστός επί Τουρκοκρατίας με την ονομασία «Ζιντάν» που σήμαινε, φοβερή κατασκότεινη φυλακή, ένα αληθινό κάτεργο. Η λέξη αυτή χρησιμοποιήθηκε για την τεχνητή αυτή σπηλιά, σε αντιδιαστολή με την τουρκική λέξη «χαπισχανέ» που σημαίνει την κανονική φυλακή με κελιά κρατουμένων και εσωτερικές αυλές.
Έχει σχήμα περίπου ορθογώνιο και στο κέντρο της διατηρείται ένα κομμάτι ατόφιου απελέκητου βράχου, που λειτουργεί σαν δοκός στήριξης της οροφής, Το πέτρινο δάπεδο είναι γεμάτο με μεγάλα λαξευτά κοιλώματα, ημισφαιρικού ή κωνικού σχήματος. Στους τοίχους διασώζονται επίσης κάποιες λαξευτές κόγχες, που προφανώς χρησιμοποιούνταν σαν πρόχειρα ράφια και σαν βάση για τοποθέτηση κεριών ή λυχνοστατών. Το μόνο ισχνό φως που μπαίνει μέσα, είναι από την μικρή είσοδο.
Η διάταξη αυτών των τεχνητών κοιλωμάτων υποδεικνύει ότι χρησίμευαν για τον τοποθέτηση μεγάλων πιθαριών, στα οποία αποθηκεύονταν είτε σιτηρά είτε κρασί είτε και νερό ειδικά για τις περιστάσεις πολιορκιών, αν και το Κάστρο του Διδυμοτείχου είχε ειδικές δυνατότητες ύδρευσης από τον παρακείμενο Ερυθροπόταμο. Δεδομένου ότι εν επαφή σχεδόν με την «φυλακή Καρόλου» υπήρχε μοναστικό συγκρότημα ελάχιστα τμήματα της τοιχοποιίας του οποίου διασώζονται και σήμερα, μπορούμε άνετα να εικάσουμε ότι ο υπόγειος αυτός χώρος δεν ήταν παρά μια καλά οργανωμένη μοναστηριακή αποθήκη. Και φυσικά το πιθανότερο όλων ήταν, να είχαν διατεθεί στον Κάρολο και τη συνοδεία του χώροι και κελιά του μοναστηριού αυτού. Άλλωστε η διαμονή του στο Διδυμότειχο, ισοδυναμούσε με μια οιονεί «εικονική» κατ’ οίκον κράτηση.
Κατά τον Βολταίρο ο Κάρολος μετά την «αιχμαλωσία» του στο Μπεντέρ μεταφέρθηκε στο χωριό Ντεμιρτάς της Αδριανούπολης και από εκεί με απόφαση του σουλτάνου και του Μουφτή, αποφασίσθηκε να οδηγηθεί στο Διδυμότειχο ή σε ένα νησί του Αιγαίου. Ο ίδιος προτίμησε το Διδυμότειχο, γιατί επικοινωνούσε άνετα με την Κωνσταντινούπολη αλλά και με τη Σουηδία. Απέφυγε να συγχρωτίζεται με τους παράγοντες της τοπικής οθωμανικής εξουσίας, και παραμένοντας στο χώρο που του είχε διατεθεί, είχε μια μόνο σκέψη. Πώς να στρέψει την Τουρκία εναντίον της Ρωσίας. Επίσης μελετούσε πολύ τον Ρακίνα και τον ποιητή Ντεσπερέ. Αγαπημένη τραγωδία ήταν ο «Μιθριδάτης» ενώ παράλληλα έδειχνε ενδιαφέρον για τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Στο Διδυμότειχο τον βρήκαν τα γράμματα της αδελφής του, που τον προειδοποιούσε ότι τα γειτονικά κράτη, λόγω της απουσίας του αρπάζουν εδάφη του βασιλείου του. Έτσι άρχισε να ωριμάζει και η απόφαση για την επιστροφή του, αφού δεν τον βοηθούσε ο σουλτάνος να επιτεθεί στη Ρωσία.
Μητροπολίτης Διδυμοτείχου την εποχή εκείνη (1708-1714) ήταν ο Ιωακείμ.
Ο Κάρολος μεγαλομανής όπως ήταν θέλησε να εντυπωσιάσει τους Οθωμανούς κατά την αποχώρησή του. Έτσι έστειλε ένα επιτελή του, που τον έχρισε πρεσβευτή, στην Κωνσταντινούπολη για να αποχαιρετίσει επίσημα την Υψηλή Πύλη. Τον πλαισίωσε μάλιστα με 80 κατοίκους του Διδυμοτείχου, που τους έντυσε φανταχτερά, σαν πάμπλουτους αυλικούς.
Η ουσία είναι, ότι ο Κάρολος συνέδεσε τη ζωή του με το Διδυμότειχο, όπου παρά την προφορική παράδοση, δεν ήταν φυλακισμένος με την συνήθη έννοια του όρου, αλλά προφανώς περιορισμένος, μέχρι να… τον ξεφορτωθούν οι Τούρκοι για να μην τους δημιουργεί προβλήματα.
Αρνήθηκε ειρηνευτικές κρούσεις του Πέτρου όταν βρισκόταν ακόμα σε θέση ισχύος, εξεστράτευσε εναντίον του εν μέσω του βαρύ ρωσικού χειμώνα (και φυσικά συνετρίβη), ενώ και αργότερα απέρριπτε πεισματικά οποιαδήποτε συμφωνία που τουλάχιστον θα τον βοηθούσε να περισώσει ό,τι μπορούσε.
Σύμφωνα με το Βολταίρο, ο Κάρολος είχε πει στην έναρξη του πολέμου ότι δε θα ξεκινήσει ποτέ έναν άδικο πόλεμο, αλλά και δε θα τερματίσει ποτέ έναν νόμιμο προτού νικήσει τους εχθρούς του. Ακολούθησε την απόφαση αυτή μέχρι τα άκρα, γεγονός που οδήγησε στο τέλος της Σουηδικής Αυτοκρατορίας και της κυριαρχίας της στη Βαλτική.
Ο Κάρολος σκοτώθηκε πολιορκώντας τη νορβηγική πόλη Φρέντρικσχαλντ (σημερινό Χάλντεν) στις 30 Νοεμβρίου 1718, όταν μια σφαίρα του διαπέρασε το κεφάλι.
Ήδη η Σουηδία είχε απωλέσει όλες τις εκτός Σκανδιναβίας κτήσεις της.
Τον διαδέχθηκε η αδελφή του Ούλρικε-Ελεονόρα, η οποία συνέχισε πεισματικά την πολιτική του Καρόλου να αρνείται τη νέα τάξη πραγμάτων στη Βαλτική.
Συνθηκολόγησε μόνο όταν ο Πέτρος μετέφερε τον πόλεμο στην καρδιά της Σουηδίας και φοβήθηκε την πλήρη κατάλυση του κράτους της, το Σεπτέμβριο του 1721.
Το τμήμα του κειμένου που αναφέρεται αναλυτικά στην παραμονή του Καρόλου στο Διδυμότειχο, είναι δανεισμένο από το πρωτότυπο κέιμενο του Παντελή Αθανασιάδη: Κάρολος ΧΙΙ: Ένας Σουηδός βασιλιάς …«φυλακισμένος» στο Διδυμότειχο!!!
